فهرست مطالب

فصلنامه روانشناسی تربیتی
سال دوم شماره 3 (بهار 1383)

  • تاریخ انتشار: 1385/03/01
  • تعداد عناوین: 9
|
  • مریم قیطریفی، خسرو رشید صفحات 1-18

    عده ای معتقدند که بازی های رایانه ای رابطه منفی با عملکرد تحصیلی و وضعیت سلامت روانی داشته و بر میزان رفتارهای پرخاشگرانه، اضطراب، افسردگی و گوشه گیری نوجوانانی که به این بازی ها می پردازند ، تاثیر دارد. هدف پژوهشی حاضر بررسی و مقایسه تاثیر بازی های رایانه ای بر سلامت روانی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان (در سه گروه دانش آموزانی که از اینگونه بازی ها استفاده نمی کنند، کم استفاده می کنند و زیاد استفاده می کنند) بود. متغیرهای وابسته پژوهش حاضر سلامت روانی (با ابعاد اضطراب ، خصومت، افسردگی ، جسمانی کردن، حساسیت بین فردی) و عملکرد تحصیلی بودند. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه دانش آموزان مقطع راهنمایی مدارس روزانه دولتی شهر تهران بود که در سال تحصیلی 84-1383 مشغول تحصیل بودند. حجم نمونه پژوهش حاضر 10 نفر بود که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای و نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری پرسشنامه سلامت روانی SCL-90-R بود. نتایج آزمون تعقیبی LSD نشان داد که بین سلامت روانی دانش آموزانی که به بازی های رایانه ای نمی پردازند و آنهایی که زیاد به این بازی ها می پردازند تفاوت معناداری وجود دارد . همچنین نتایج بدست آمده نشان داد که بین دانش آموزانی که به بازی های رایانه ای نمی پردازند و آنها که زیاد به این بازی ها می پردازند، از نظر خصومت، جسمانی کردن و اضطراب تفاوت معناداری وجود دارد و نیز بین دانش آموزانی که کم به بازی های رایانه ای می پردازند و آنها که زیاد به این بازی ها می پردازند از نظر خصومت تفاوت معناداری وجود دارد. نتایج بدست آمده در بخش عملکرد تحصیلی نیز نشان داد که بین عملکرد تحصیلی سه گروه دانش آموز مورد تفاوت معناداری وجود ندارد.

    کلیدواژگان: بازی های رایانه ای، سلامت روانی، افسردگی، اضطراب، خصومت، جسمانی کردن، حساسیت بین فردی، اختلالات روانی، عملکرد تحصیلی
  • عباس رضوی، مجید جعفری زاده صفحات 19-40

    این پژوهش به منظور بررسی رابطه بین تماشای برنامه های تلویزیون و موفقیت تحصیلی دانش آموزان انجام شده است. بدین منظور از میان کلیه دانش آموزان پسر مدارس راهنمایی شهر کرمان با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای 600 دانش آموز انتخاب شدند. برای جمع آوری داده های مورد نیاز از پرسشنامه ای استفاده شد. با اجرای این پرسشنامه محقق ساخته بر روی یک گروه 100 نفری و انجام آزمون آلفای کرانباخ از پایا بودن پرسشنامه اطمینان حاصل شد. برای تامین اعتبار یا روایی ابزار جمع آوری داده ها از نظر 7 تن از متخصصان مرتبط با موضوع استفاده شد. داده های به دست آمده از اجرای اصلی با استفاده از روش های آماری توصیفی مانند میانگین و درصد و نیز روش های آماری استباطی مانند همبستگی، آزمون خی دو و اتک نمونه ای تحلیل گردید. یافته های این پژوهش نشان داد که بین تماشای تلویزیون و موفقیت تحصیلی دانش آموزان رابطه معناداری وجود ندارد. همچنین بین نوع برنامه مورد علاقه دانش آموزان و موفقیت تحصیلی آنان رابطه معناداری مشاهده نشد. همچنین یافته های پژوهش حکایت از آن دارد که دانش آموزان به برنامه های مخصوص بزرگسالان تمایل بیشتری نشان داده اند.

    کلیدواژگان: موفقیت تحصیلی، تلویزیون، تماشای برنامه، نوع برنامه تلویزیونی، مدارسی راهنمایی
  • عبدالله شفیع آبادی صفحات 41-49

    نظریه به پیش بینی و تبیین وقایع آینده می پردازد و با دستیابی به یافته های جدید، کمک بسیاری به توسعه علم می کند. این انتظار زمانی برآورده می شود که بین نظریه و عمل هم سویی موجود باشد و نظریه در عمل بکار گرفته شود . نظریه های رشد شغلی ، رفتار شغلی فرد را تبیین می کنند و فرآیند تصمیم گیری شغلی را ساده و آسان می سازند. امروزه عواملی نظیر توسعه بازار کار، تغییرات شغلی ، و افزایش بیکاری ضرورت تدوین نظریه ها و تاکید بر کاربرد آن ها را در عمل موجب شده است. در زمینه همسویی کاربرد نظریه های شغلی با مشاوره شغلی دیدگاه های متفاوتی مطرح گردیده است . عده ای را عقیده بر آن است که در عمل ارتباط چندانی بین آن دو موجود نیست و ضرورتی نیز به وجود چنین همسویی نیست. از سوی دیگر، برخی براین عقیده اند که همسویی کاملا مشخص و تعریف شده ای باید بین نظریه و عمل در مشاوره شغلی موجود باشد، در غیر این صورت نظریه عبث و بیهوده است . در این مقاله ، ضمن بررسی و نقد طرفداران این دو دیدگاه ، مشخص خواهد شد که وجود نظریه رشد شغلی برای مشاوره شغلی به عنوان زمینه ساز اصلی و راه گشای فنون درمان بسیار ضروری است و این دو در عمل موید هم هستند.

    کلیدواژگان: نظریه، رشد شغلی، مشاوره شغلی
  • علی مصلحی راد، صغری ابراهیمی قوام صفحات 51-67

    با توجه به هدف های این مطالعه که مقایسه سبک های شناختی (وابسته / نابسته به زمینه) و میزان استفاده از راهبردهای یادگیری خود تنظیمی در بین دانش آموزان تیزهوش و عادی است . نمونه این پژوهش شامل 200 نفر (100 پسر، 100 دختر) از دانش آموزان سال اول متوسطه شهر قزوین بودند که به صورت نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در این تحقیق آزمون گروهی اشکال نهفته (ویتکین و همکاران 1977) و پرسشنامه یادگیری خود تنظیم (پنتریچ و دی گروت 1991) می باشد، همچنین برای کنترل میزان هوش آزمودنی ها، آزمون ریون بزرگسالان بکار گرفته شد. برای تحلیل نتایج از آزمون های آماری با مستقل ، تحلیل واریانس عاملی و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج بدست آمده نشان می دهد: 1) بین سبک شناختی دانش آموزان تیزهوش و عادی تفاوت معنی داری وجود دارد. بدین معنی که دانش آموزان تیزهوش بیشتر گرایش به سبک نابسته به زمینه دارند. 2) در میزان استفاده از راهبردهای یادگیری خود تنظیمی در بین دانش آموزان تیزهوش و عادی تفاوت معنی داری وجود دارد. بدین معنی که دانش آموزان تیزهوش از راهبردهای یادگیری خود تنظیم بیشتری استفاده می کنند.3) به طورکلی میان دانش آموزان دختر و پسر از نظر نوع سبک شناختی و میزان استفاده از راهبردهای یادگیری خودنظم یافته تفاوت معنی داری مشاهده نگردید. 4) بین سبک شناختی (وابسته / نابسته به زمینه) و یادگیری خودنظم یافته همبستگی مثبت و معنی داری بدست آمد.

    کلیدواژگان: سبک شناختی، وابسته به زمینه، نابسته به زمینه، یادگیری خود نظم یافته، دانش آموز تیزهوش، دانش آموز عادی
  • مریم اسماعیل نصب، حسین اسکندری صفحات 69-80

    این مقاله برگرفته از پژوهشی است که به بررسی روایت ها و استعاره های گروهی از افراد افسرده و مضطرب در مقایسه با افراد عادی می پردازد . استعاره از مفاهیم بنیادین بین رشته ای است که در سال های اخیر به نقش اساسی آن در ابعاد مختلف روانشناسی از جمله تشخیص و درمان اختلالات روانی بیش از پیش توجه می شود . در این پژوهش ، 7 بیمار افسرده و 5 بیمار مضطرب که به کلینیک های روانشناسی شهر تهران مراجعه کرده بودند مورد بررسی قرار گرفتند و با 5 نفر به عنوان گروه عادی، مورد مقایسه قرار گرفتند. ابزار پژوهش عبارت از یک پرسشنامه باز پاسخ و نیز مصاحبه برای استعاره هایی که افراد در مورد خود و زندگیشان به کار می برند و آزمون افتراق معنایی آزگود برای سنجش نگرش به زندگی و خود بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل واریانس یک طرفه ، آزمون های تعقیبی ، همبستگی و مقایسه فراوانی ها استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد که مضمون استعاره های افراد سه گروه با هم تفاوت دارند. ضمنا استعاره ها در مقایسه با نگرش ها پیش بینی کننده های آسان تر و قوی تر در تبیین حالات روانشناختی سه گروه بودند.

    کلیدواژگان: استعاره، افسرده، مضطرب، تهران
  • فربرز درتاج، نسرین ربیعی وزیری صفحات 81-110

    ادراک بینایی به معنای تعبیر و تفسیر محرک های حسی دریافت شده توسط سیستم بینایی است و یکی از فرایند های اساسی مغز است که نقش بسیار مهمی در کسب توانایی خواندن ایفا می کند. به منظور پژوهش در خصوص رابطه ی بین اختلال خواندن و نقص در ادراک بینایی دانش آموزان، 120 آزمودنی از بین پایه های اول و دوم ابتدایی در هر دو جنس دختر و پسر به روش خوشه ای انتخاب شد. جهت انتخاب این گروه از چک لیست اختلال خواندن که در اختیار معلم قرار داده شده و سیاهه ی غیر رسمی خواندن که توسط پژوهشگر اجرا شد، استفاده گردید. پس از اجرای آزمون هوش به منظور اطمینان از هوش طبیعی دانش آموزان ، آزمون رشد ادراک بینایی فراستیگ اجرا گردید. این آزمون دارای 5 خرده آزمون است که مهارت های جزیی ادراک بینایی، از جمله مهارت هماهنگی چشم و دست ، ادراک متن از زمینه ، ادراک تبات شکل ، ادراک وضعیت در فضا و درک روابط فضایی را می سنجد. هفت سوال در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین اختلال خواندن و نقص در ادراک بینایی رابطه معنادار وجود دارد. همچنین بین خرده آزمون مهارت های ادراک متن از زمینه و ادراک موقعیت در فضا با اختلال خواندن رابطه وجود دارد، اما بین هماهنگی چشم و دست و ادراک ثبات شکلی و روابط فضایی با اختلال خواندن رابطه معناداری وجود ندارد . همچنین نقص در ادراک بینایی و وجوه آن در دختران بیشتر از پسران منجر به اختلال خواندن می شود.

    کلیدواژگان: نقص ادراک بینایی، اختلال خواندن، آزمون فراستیگ
  • سعید بهشتی صفحات 101-120

    فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی ، یکی از علوم فلسفی یا فلسفه های مضاف است که با روش تعقلی و استدلالی ، به تحلیل و تبیین گزاره های تعلیم و تربیت اسلامی می پردازد. این حوزه معرفتی از هفت بخش تشکیل می شود: معرفت شناسی ، وجود شناسی، خداشناسی ، جهان شناسی ، انسان شناسی، معاد شناسی، و ارزش شناسی. در مقاله حاضر، کوشش به عمل آمده تا شماری از مهم ترین مبانی معرفت شناختی تعلیم و تربیت اسلامی ، از منابع و متون عمدتا دست اول فلسفه اسلامی و به ویژه حکمت متعالیه صدر المتالهین شیرازی استخراج و به طور منظم تدوین و معرفی گردد. بداهت مفهومی یا تصوری شناخت، بداهت مصداقی یا تصدیقی شناخت (امکان وقوعی شناخت) ، قوا یا ابزار های شناخت ، اقسام شناخت، تجرد شناخت ، و سرانجام ابداعی بودن شناخت ، از مهمترین مبانی معرفت شناختی تعلیم و تربیت اسلامی است که در این مقاله ، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند.

    کلیدواژگان: فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی، معرفت شناسی، تعلیم و تربیت اسلامی، حکمت متعالیه صدرایی، بداهت مفهومی یا تصوری شناخت، بداهت مصداقی یا تصدیقی شناخت
  • عاشور محمد کوچکی، رسول کرد نوقابی صفحات 121-145

    این پژوهش با هدف یافتن روش هایی برای بهبود بهداشت روانی دانش آموزان دبیرستانی شهرستان گنبد کاووس انجام شد که دارای طرح آزمایشی پیش آزمون به همراه گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانش آموزانی تشکیل می دادند که در سال تحصیلی 83-82 در یکی از دبیرستان های شهر گنبد کاووس ثبت نام کرده و مشغول به تحصیل بوده اند. نمونه اولیه این پژوهش 180 دانش آموز دبیرستانی بودند که از میان مدارس شهر گنبد کاووس به صورت تصادفی انتخاب شده بودند. سپس از این افراد تعداد 90 دانش آموز که در یکی از متغیرهای وابسته یعنی سلامت روانی و سازگاری مشکل داشتند به عنوان نمونه اصلی پژوهش انتخاب شدند و به صورت تصادفی در چهار گروه 15 نفری به شرح زیر جایگزین شدند 1- گروه آموزش بهداشت روانی 2- گروه آموزش ابراز وجود 3- گروه آموزش مهارتهای اجتماعی و - گروه کنترل. سپس در گروه های آزمایشی متغیرهای مستقل اجرا شد و دو هفته پس از آموزش، همه گروه ها با استفاده از پرسشنامه سازگاری دانش آموزان دبیرستانی و پرسشنامه سلامت عمومی پس از آزمون شدند. داده های پژوهش با استفاده از آزمون تحلیل واریانس یک راهه مورد آزمون قرار گرفت. نتایج نشان دادند که هر سه روش در بهبود سلامت روانی از همه موثرتر بوده است، اما هیچ یک از آموزش های ارایه شده بر عملکرد تحصیلی آزمودنیها تاثیری نداشته است.

    کلیدواژگان: بهداشت روانی، مهارت های اجتماعی، ابراز وجود، عملکرد تحصیلی
  • حسن ملکی صفحات 147-163

    به منظور تهیه و تدوین برنامه ها و کتاب های درسی ، تولید دانش به عنوان یک راهبرد بسیار مهم باید مورد توجه قرار گیرد. تهیه و تولید مواد آموزشی نقش بسیار مهمی در یادگیری و همچنین در ارتقاء و افزایش مهارتهای تفکر دارند. از این رو، مهارت های تفکر، در طراحی و تولید مواد آموزشی باید مورد توجه قرار گیرد. علاوه بر این، هشت فرآیند برای تفکر، یعنی ، شکل گیری مفهوم ، تدوین اصول ، درک و فهم ، حل مساله، تصمیم گیری ، تحقیق و تلفیق نقش بنیادی در تولید دانش ایفا می کنند. از میان این عوامل ، مهارت حل مساله، به لحاظ ارتباط نزدیک آن با تولید دانش ، در مقاله حاضر مورد توجه و بررسی قرار خواهد گرفت.

    کلیدواژگان: برنامه درسی، تولید دانش، کتاب های درسی، حل مساله، فرآیند تفکر
|
  • Maryam Gheytarifi, Khosro Rashid Pages 1-18

    some people believe that video games have negative correlation with mental health and scholastic performance and influences the range of aggressive behaviours, anxiety, and deppression in people do it. The goal of this research was studying the effect of doing video games on students mental health and scholastic performance(a group that didn,t play video qemes,e group that play a little and a group that play very much).Dependent variable of this study were mental health(with it, s five subgroups named anxiety, hostility, deppression, somatization, & interpersonal sensivity)and scholastic i performance. Statistical universe of this study were all students of the guidance school of Tehran city in 1383-84 scholastic year. Sample volume were 606 students (involve girls and sons) that were selected randomly.Measurement equipment was Sympytom Chekhlist-90- R.Results showed that there is a meaningful differences between mental healths of students didn,t play video games and the students that played very much. This difference were between this two groups in hostility, somatization and anxiety too. There were meaningful difference in hostility between the students played video games a little and those played very much.too. There wasn,t any meaningful difference between these three groups in scholastic performance.

  • Abbas Razavi, Majid Ja&#, Fari Zadeh Pages 19-40

    The purpose of this study was to investigate the relationship between television viewing and academic achievement of male students in Kennan secondary schools. Using cluster sampling g' technique, 600 male students selected randomly from the students of high schools in Kennan (N=18760). A questionnaire was used to gather data. A pilot administration showed considerable reliability (a=0.72). 7 experts in education examined the validity of gathering data tool. Data were analyzed using descriptive and inferential statistics (eg. Pearson correlation coefficient, Chi-square and One-sample Test). Results indicated that there is no significant relationship between television viewing and student academic achievement. Also there is not a significant relationship between favorite programs and student academic achievement and it was revealed that the students prefer more to watch adult programs than specific children programs.

    Keywords: Television Viewing, Academic Achievement, TV Program Type, Secondary schools
  • Abdollah Shafi&#, Abadi Pages 41-49

    A theory predicts and explains the future events and helps the scientist to get new findings. Vocational development theories explain individuals occupational behavior and his /her vocational decision- making process . This expectation is met when there is a relation ship between theory and practice. Today some factors such development of labor market ,job changes ,and increase in unemployment have caused the necessity of formulation of theories and their application to practice. There are different views concerning. The application of vocational theories in counseling some belive that practically there in not so much relationship between the two and there is no need for this relationship . on the other hand , other believe that there should be a distinct and defined relationship between theory and practice in vocational counseling , otherwise , the theory is definitely useless. In this arlicle, the two points of view will be criticized ,and finally it will became clear that a theory of vocational counseling is an essential necessity for practice.

  • Ali Moslehi Rad, Soghra Ebrahimi Ghavam Pages 51-67

    Regarding the purpose the stydy that is to compare cognitive styles (field dependent and field independent) and the degree of ,O usage of self - regulated teaming strategies among gifted and normal the sample of the study consisted of200 people (100boy and100 girls) were selected form the of Qazvin , via multi stage cluster sampling . The tools of this study , were group embedded figures test (witkine et al 1997), self - regulated learning questionnaire( pintrich & de groot 1991),also in order to control the inelegancy of subjects, the rieven test for adults was used. in order to statistical iS show that: 1-there is a significant difference between the cognitive analysis and pearson coefficient correlation were used. The results styles of gifted students and normal . 2- there is a significant . difference between the degree of applying self-regulated learning strategies in gifted and normal students .in orther words , the gifted students use more self- regulated teaming strategies. 3-in general of cognitive style and the degree of applying self-regulated learning strategies . 4-a significant positive relationship between congnitive 4 styls (field dependent and field independent) and self-regulated learning strategies was found.

    Keywords: congnitive styls (field dependent-field independent), self-regulated learning, gifted, normal students
  • Maryam Esmail Nasab, Hoseyn Eskandari Pages 69-80

    In recent years, there has been a especial attention to the role of language process in constructing reality and metaphor is one of the the most important of them. In narrative approach it is said that metaphors have diagnostic and therapeutic value in psychotherapy. Sample was select by Scl-90 test and psychiatrist or psychologist diagnosis. They were 17 persons (7depressed, 5anxious and 5 nonclinical .All of them had at least diploma and between 20-40 ages.For data collection we used two open end question and Asgood'semantic differential technique .Analysing data with anova and content analyse showed that the theme of metaphor in three groups are different. Also metaphors in comparison with attitudes are better anticipator of every group psychological status.

  • Fariborz Dortaj, Nasrin Rabi Vaziri Pages 81-110

    Visual perception is interring predations of the sensuous stimulation, which is received by visual system, and it is one of the essential processes of brain. It plays one of the important roles in acquiring reading ability . A research regarding relationship between dyslexia (reading disability) and deficiency in visual perception among 120 both girls and boys in elementary school (grade 1 &2) by cluster method. For selection of this student a check list from symptoms of child dyslexic has been used. To be sure regarding student's natural intelligence, an intellectual test has been done. Then frostig visual perception test Has carried. This test has another five smaller tests that evaluates: 1) Eye-hand coordination ability, 2) Figure ground perception, 3) Visual constancy, 4) Position in space and 5) Spatial relation. This research revealed that there is a meaningful relation between dyslexia and visual perception deficit. Also this relation in and the skills of figure ground perception and position in space perception whit dyslexia is seen, but there isn't any relation between dyslexia and the skills of eye-hand coordination, visual constancy and spatial relation. Also deficiency in visual perception in girls more than boys causes dyslexia.

    Keywords: reading disorder, visual perception, frotig test
  • Saeed Behesti Pages 101-120

    Philosophy of Islamic education is one of the philosophical sciences or genitive philosophies which analyzing and explaining propositions of Islamic education by rational and argumentative method. this cognitive domain consisting five parts: epistemology, ontology, theology, psychology , andaxiology. In this paper ,it has been strived to bring out some of the most important epistemological foundations of Islamic education from the first hand sources and texts of Islamic philosophy and sepecially sadrolmota-a/lehine shirezis transcendental philosophy. Conceptual or imaginaltive self - evidence of knowledge, confirmative self-evidence of knowledge (occurance possibility of knowledg) , forces or instruments of knowledge, kinds of knowledge , knowledge abstraction and finally knowledge innovation of islamic education which have been analyzed in this paper.

    Keywords: Philosophy of Islamic education, epistemology, Islamic education, sadra 's transcendental philosophy, Conceptual or imaginative self - evidence of knowledge, confirmative self-evidence of knowledge, forces or instruments of knowledge, kinds of knowledge, knowledge abstraction, and knowledge innovation
  • Aashur Mohammad Kuchaki, Rasoul Kord Nowghabi Pages 121-145

    This is an experimental study with pre-test post-test and control group design. The main purpose of this study was to find strategies to improve the high school students mental health.survey population of this study was all of high school students in gonbad kavous city. 60 students who had a problem in mental health or adaptation (dependent variable of this research) were selected as a main sample of this study from 1 BOstudents who were selected from the population by random sampling method and randomly divided in four groups. 1. mental health training , 2- assertiveness training , 3-sociat skills training ,and4- control groups(15 persons per groups were tested with . 28 and AlSo questionnaires . Then data was analyzed by one way analysis of variance (ANOVA).result showed all of training had signofocant effect on improving mental health but the mental health training was better than others.A/so none of training methods had significant effect on academic performance of students

    Keywords: mental health, social skills, assertiveness, academic performance
  • Hasan Maleki Pages 147-163

    In developing textbooks and curricula. Knowledge generation should be considered as a very important strategy. instructional materials have a crucial role in learning and also in enhancing thinking skills. Thinking skills, therefore , nwwd to be taken intro account, while designing and producing sush materials. In addition eight processes for thinking namely , concept forming , principle forming comprehension problem solving decision making researching and integrating ,play a fundamental role in knowledge generation . among these , problem solving skill because of its close relation to knowledge generation , will be taken intro account in the present paper.

    Keywords: Curriculum, knowledge generation, Textbooks, Problem Solving, thinking process